భిన్నమైన ఆలోచనలు, దూర దృష్టితో డాక్టర్జీ సంఘ స్థాపన చేశారు: మన్మోహన్ వైద్య

హెడ్గేవార్‌ వైద్య విద్యను పూర్తి చేసుకున్నా… ధన సముపార్జన గురించి ఆలోచించకుండా దేశానికి స్వాతంత్రం ఎలా సిద్ధింపజేయాలన్న ఆలోచనలోనే వుండేవారని రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్‌ అఖిల భారత కార్యకారిణీ సదస్యులు డాక్టర్‌ మన్మోహన్‌ వైద్య అన్నారు. ‘‘మ్యాన్‌ ఆఫ్‌ ది మిల్లేనియా డాక్టర్‌ హెడ్గేవార్‌’’ అన్న పుస్తక ఆవిష్కరణ సభ కూకట్‌పల్లిలోని వివేకానంద సేవాసమితిలో జరిగింది. ఈ కార్యక్రమానికి ముఖ్య వక్తగా రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్‌ సంఘ్ అఖిల భారత కార్యకారిణీ సదస్యులు డాక్టర్‌ మన్మోహన్‌ వైద్య హాజరయ్యారు. ఈ సందర్భంగా ఆయన మాట్లాడుతూ.. దేశ స్వాతంత్రోద్యమంలో డాక్టర్జీ అత్యంత క్రియాశీలకంగా పనిచేశారన్నారు. దేశం ఎప్పటి వరకైతే బానిసత్వంలో వుంటుందో అప్పటి వరకు వైద్య వృత్తిని చేయనని, ధన సముపార్జన చేయనని, వివాహం కూడా చేసుకోనని డాక్టర్జీ నిర్ణయించుకున్నారన్నారు. స్వాతంత్రం సముపార్జించడానికి ఎన్ని పద్ధతులైతే వున్నాయో.. ఆ మార్గాలన్నింటిలోనూ డాక్టర్జీ పాల్గొన్నారని, కలకత్తా కేంద్రంగా జరిగిన విప్లవోద్యమంలో, లోకమాన్య తిలక్‌ ఆధ్వర్యంలో జరిగిన కాంగ్రెస్‌ ఆందోళనలో, హిందూ మహాసభ.. ఇలా అన్నింటిలోనూ సక్రియంగా పాల్గొన్నారని వివరించారు. ఇంత చేస్తున్నా.. అసలు భారత్‌ ఆంగ్లేయుల చేతిలో ఎందుకు బందీ అయ్యిందో అన్న ప్రశ్న ఆయన్ను వేధించేదని అన్నారు. దీని మూలమేమిటో తెలుసుకోవాలన్న తపన నిత్యం డాక్టర్జీ మనసులో రగులుతూనే వుండేదని పేర్కొన్నారు.

1921 ఖిలాఫత్‌ ఉద్యమం విఫలమైన తర్వాత దేశంలోని చాలా ప్రాంతాల్లో అల్లర్లు జరిగాయని, మరీ ముఖ్యంగా కేరళలోని మలబార్‌ లో అల్లర్లు జరిగాయని, వీటి ప్రతిస్పందనగానే హెడ్గేవార్‌ రాష్ట్రీయ స్వయంసేవక్‌ సంఘ్ ను స్థాపించారన్న ధోరణిలో వుండేవారని.. అది శుద్ధతప్పు అని మన్మోహన్‌ వైద్య స్పష్టం చేశారు. ఆరెస్సెస్‌ స్థాపన అనేది ఏదో సంఘటనకు ప్రతిస్పందనగా స్థాపించలేదన్నారు. డాక్టర్జీ తన చిన్నతనం నుంచే హిందూ సమాజ సంఘటన కోసం ఏదో చేయాలన్న స్పష్టమైన ఆలోచన వుండేదని, ఈ విషయాన్ని ఆయన తన స్నేహితులతో అనేవారని, ఈ విషయాన్ని స్వయంగా డాక్టర్జీ చిన్ననాటి స్నేహితులే తమతో పంచుకున్నారని వెల్లడిరచారు. అయితే.. ఈ అల్లర్ల తర్వాత సంఘ స్థాపన జరిగింది నిజమే కానీ.. వాటి కారణంగానే సంఘ స్థాపన జరగలేదని తేల్చి చెప్పారు.

సమాజంలో అప్పటి నుంచే అనేక సామాజిక, ధార్మిక సంస్థలు వుండేవని, అవి ఇప్పటికీ వున్నాయని, సమాజం కోసం చాలా చేస్తున్నాయన్నారు. ఆరెస్సెస్‌ కూడా ఇలాగే పనిచేస్తుందన్న సామాన్య ఆలోచన అందరిలో వుండేదన్నారు. కానీ.. డాక్టర్జీ ఈ ఆలోచనలన్నింటికీ భిన్నంగానే ఆలోచించారని, చాలా దూరదృష్టితో ఆలోచించేవారన్నారు. నాగపూర్‌లో సంఘ ప్రారంభమైన తొలినాళ్ల నుంచే సంపూర్ణ హిందూ సమాజాన్ని సంఘటితం చేయాలన్న లక్ష్యం పెట్టుకున్నారని తెలిపారు. ముందు నుంచి కూడా సమాజానికి ఉపయోగపడే కార్యాలను ఆర్థికంగా సహాయం చేసే వ్యక్తులున్నారని, కానీ.. డాక్టర్జీ వారి నుంచి ఆశించకుండా.. ప్రతి స్వయంసేవక్‌ కూడా ఈ సంఘ కార్యం తనదని, ఈ కార్యం కోసం మొత్తం శక్తిని ఇవ్వాలని, త్యాగ నిరతిని అలవర్చుకోవాలని, ఈ హిందూ సంఘటన అన్న కార్యం కోసం తామే స్వయంగా ఆర్థిక వ్యవస్థను సృష్టించుకోవాలన్న భిన్నమైన ఆలోచన డాక్టర్జీకి వుండేదని వివరించారు.

‘‘గురు దక్షిణ’’ అన్న పద్ధతి ధార్మిక పరంపరలో వుందని, కానీ.. సామాజిక క్షేత్రంలో లేదన్నారు. కానీ.. డాక్టర్జీ ‘‘గురు దక్షిణ’’ అన్న మాధ్యమం ద్వారా స్వయంసేవకులు సమర్పణ చేయాలన్న విధానాన్ని తీసుకొచ్చారని తెలిపారు. అయితే.. అప్పుడు విద్యార్థి స్వయంసేవకులకు ఇప్పటి లాగా పాకెట్‌ మనీ వుండేది కాదని, దీంతో కట్టెలు కొట్టే పని చేసుకుంటూ.. దాని ద్వారా వచ్చిన డబ్బును గురు సమర్పణగా చేసేవారని వెల్లడించారు. సంఘం ఆర్థికంగా పూర్తిగా స్వావలంబన కావాలన్నది డాక్టర్జీ ఆలోచన అని వివరించారు.

ఇక.. అప్పట్లో సంఘ ప్రార్థన చివర్లో సమర్థ రామదాసు స్వామి మహారాజ్‌ కీ జై అని అనేవారమని.. దీంతో సమర్థ రామదాస్‌నే గురువుగా భావించే వీలుండేదని, అలాగే చాలా మంది డాక్టర్జీయే గురువు అని అనుకునేవారని, కానీ..సంఘ్ గురువుని ఎంచుకునే ప్రక్రియలోనూ డాక్టర్జీ అత్యంత భిన్నమైన శైలిని ఎంచుకున్నారన్నారు. ఎందుకంటే సంఘ్ పని మొత్తం హిందూ సమాజాన్ని సంఘటితం చేసే పని అని, ఈ సమాజం అత్యంత ప్రాచీన సమాజం అని, అలాగే గురువు కూడా అత్యంత ప్రాచీనతను సూచించేదిగా వుండాలని భావించి, భగవాధ్వజాన్ని గురువుగా స్వీకరించారన్నారు. అయితే.. సంఘానికి సంబంధించిన ధ్వజంపై ఎలాంటి గుర్తూ లేదని, ఎందుకంటే.. మొత్తం సమాజాన్ని సంఘటితం చేస్తుందని, ఇదేదో సమాజంలో ఓ సంస్థ కాదన్నారు. వీటన్నింటినీ చూస్తే.. హెడ్గేవార్‌ది ఎంత దూరాలోచనో అర్థమవుతుందన్నారు. ఆత్మ విస్మృతిలో వున్న సమాజాన్ని మొత్తం సంఘటితం చేయాలన్న ఆలోచనే వుండేదన్నారు. మామూలుగా నిత్య, అనిత్య కార్యాలు అని రెండు వుంటాయని, సంఘం నిత్య కార్యమని, నిరంతరం నడుస్తూనే వుండాలన్నారు. అనిత్య కార్యంవైపు కూడా దృష్టిపెట్టాలన్నది డాక్టర్జీ ఆలోచనగా వుండేదన్నారు. ఓ వైపు సంఘం కార్యమన్న నిత్య కార్యం, మరోవైపు స్వాతంత్య్ర కాంక్ష అన్న కార్యం కూడా నడవాలన్న వివేకతతో డాక్టర్జీ ఆలోచించేవారని, ఇదే వారి విశేషత అని తెలిపారు.